Na pierwszym spotkaniu logopeda ma za zadanie zebrać całość wiedzy na temat dziecka/dorosłego i jego rozwoju. Czym logopeda kieruje się przeprowadzając diagnozę?
Kieruje się dwiema ważnymi procedurami: deskrypcją oraz interpretacją badań. Brzmi poważnie, ale nie należy się tego bać. Jest to nic innego jak obserwacja i badanie pacjenta, wywiad np. z rodzicami oraz zapoznanie się ze specjalistycznymi badaniami lekarskimi, jeśli takie były wykonywane. Jeśli nie było ich, a są potrzebne, logopeda w takiej sytuacji kieruje pacjenta na dalszą, poszerzoną diagnostykę do konkretnych specjalistów. Pierwsze spotkanie w zależności od zgłaszanych problemów może trwać nawet do 90 minut. Warto zatem wiedzieć, czego można się spodziewać na takim spotkaniu, zwłaszcza w przypadku jeśli jest to pierwsza wizyta dziecka i rodzica/ dorosłego pacjenta.
SPOSÓB ZBIERANIA MATERIAŁU:
1) DESKRYPCJA -Najważniejszy komponent logopedycznego diagnozowania. Polega na rejestracji i opisie stanów oraz zachowań badanej osoby. Deskrypcja w postępowaniu logopedycznym pozwala realizować dwa cele:
a) dostarcza niezbędnych przesłanek do końcowej diagnozy, jaką jest orzeczenie o typie zaburzenia; b) ujawnia układy sprawności językowych i ich zakłócenia w przebiegach interakcyjnych, co pozwala zaprogramować terapię, a następnie ją prowadzić.
1a) OBSERWACJA – prowadzona pod kątem zachowań ważnych dla kształtowania się mowy i ustalenia programu terapii. Czynności poddane obserwacji to:
– zachowanie się dziecka
– sposoby inicjowania kontaktu przez dziecko
– metody komunikowania się dziecka z otoczeniem (werbalne, niewerbalne)
– zdolność koncentracji uwagi
– rozwój emocjonalny (reakcje emocjonalne)
– komunikacja niewerbalna
INTERPRETACJA BADAŃ:
2) INTERPRETACJA – polega na włączeniu zarejestrowanych stanów i zachowań w perspektywę wiedzy objaśniającej ich istotę. Logopeda wyposażony w dyskryptywną wiedzę ma za zadanie orzec o typie zaburzenia na podstawie badań specjalistycznych (lekarskich, psychologicznych, pedagogicznych, audiologicznych itd.) oraz na podstawie informacji opiekunów (wywiad rodzinny).
2a) WYWIAD – dostarcza prawdopodobnej wiedzy na temat rodzinnych predyspozycji genetycznych, okresu życia jednostki, biologicznych uszkodzeń. W oparciu o wywiad logopeda ustala:
– dane szczegółowe o psychofizycznym rozwoju dziecka z okresu prenatalnego (przebieg ciąży), a także o przebiegu porodu i stanie noworodka
– dane na temat uwarunkowań genetycznych i środowiskowych
– dynamikę rozwoju mowy
– ogólny stan zdrowia
Obydwie procedury – deskrypcja i interpretacja – prowadzą do DIAGNOZY WSTĘPNEJ, pozwalającej orzekać o stanach umysłu badanej osoby, o ewentualnych uszkodzeniach mózgu i układów wykonawczych związanych z mową i życiem społecznym.
Należy pamiętać, że logopeda zobowiązany jest do przestrzegania tajemnicy zawodowej, dlatego żadna z informacji dotyczącej pacjenta nie może być rozpowszechniana osobom nieupoważnionym. Nie trzeba mieć zatem żadnych obaw co do przekazywania informacji prywatnych czy też wrażliwych. Należy na wszelkie pytania odpowiadać zgodnie z prawdą, gdyż tylko taka postawa doprowadzić może do prawidłowej diagnozy.
Bibliografia:
Grabias S., O ostrości refleksji naukowej. Przedmiot logopedii i procedury logopedycznego postępowania [w:] Logopedia. Wybrane aspekty historii, teorii i praktyki, red. Milewski S., Kaczorowska-Bray K., Gdańsk 2012
Grabias S., Postępowanie logopedyczne. Diagnoza, programowanie terapii, terapia [w:]Logopedia. Standardy postępowania logopedycznego, Polskie Towarzystwo Logopedyczne, Lublin 2008, t. 37
